Propozimi i Komisionit Evropian për një pasaportë vaksine – i quajtur zyrtarisht “Digital Green Pass” – përballet me një betejë të ashpër për të dalë në kohë për sezonin e verës.
Shqetësimet në lidhje me të drejtat themelore, diskriminimin, privatësinë e të dhënave, qasjen teknologjike dhe falsifikimin janë gati të bëhen pengesa për instrumentin inovativ ndërkufitar, llojet e të cilave nuk janë provuar më parë në Bashkimin Evropian, shkruan Euronews, përcjell Telegrafi.
Detajet konkrete do të zbulohen më vonë
Pas javësh presioni në rritje nga vendet e mbështetura në turizëm, presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, njoftoi të hënën se ekipi i saj së shpejti do të paraqesë një projekt-ligj për të futur një miratim në të gjithë BE-në.
Një zëdhënës më vonë tha se objektivi i saj do të jetë lehtësimi i “lëvizjes së sigurt dhe të lirë në BE” dhe gjatë aplikimit për punë dhe turizëm.
Detajet konkrete të propozimit do të zbulohen më vonë këtë muaj dhe do të pasohen nga, të paktën, tre muaj punë teknike, përcjell Telegrafi.
Duke pasur parasysh makinerinë e ndërlikuar të vendimmarrjes së BE-së, skenari më optimist për të pasur sistemin në vend duket të jetë në fund të qershorit ose në fillim të korrikut, vlerëson Euronews.
Por të gjitha garancitë e ofruara mund të mos jenë të mjaftueshme për të shuar dyshimet dhe përmbajtjen e kritikëve që argumentojnë se certifikata të tilla do të ndajnë qytetarët në mënyrë të pashmangshme në dy klasa: të vaksinuar dhe të prekshëm.
Megjithatë, rreth aplikimit të saj parashihen edhe pengesa.
Një pengesë që mund të prishë pjesërisht planin e Komisionit Evropian është “ndarja dixhitale midis vendeve të BE-së dhe qytetarëve”.
Siç tha von der Leyen, ky “dokument” do të jetë dixhital.
Megjithëse qasja në këtë teknologji është e përhapur në të gjithë bllokun, ajo është larg nga universale dhe ndryshon nga mosha, gjeografia dhe të ardhurat.
Sipas Eurostat, në vitin 2019 pothuajse tre të katërtat (73%) e popullatës së rritur në BE-27 përdorën një pajisje mobile si një telefon celular ose një kompjuter portativ (përfshirë laptopë dhe tableta) për t’u lidhur me internetin kur ndodhen larg shtëpisë ose punës.
Përqindja mes të rinjve të moshës 16-29 vjeç ishte më e lartë, duke qëndruar në 93%.
Raporti Global i Tregut të pajisjeve të Lëvizshme, i përpiluar nga ndërmarrja e njohurive Newzoo, paraqet një pamje të ngjashme: depërtimi i smartphone-ve në ekonomitë më të mëdha të BE-së (Gjermani, Francë dhe Itali) vlerësohet të jetë diku midis 75 dhe 77%, më e ulët se në MB (78.9 %) dhe Shtetet e Bashkuara (81.6%).
Këto shifra sugjerojnë që, nëse kalimi në fakt është plotësisht dixhital, të paktën një e katërta e popullsisë së BE-së janë të ekspozuar ndaj mbetjes jashtë përdorimit.
Të dhënat dhe privatësia paraqesin një sfidë shtesë.
Ligji i rreptë i mbrojtjes së të dhënave të bllokut, GDPR, është i sigurt se do të kufizojë fushën dhe përdorimin e certifikatës pan-evropiane, edhe pse këta kufij mund të ndihmojnë gjithashtu në krijimin e besimit midis përdoruesve skeptikë.
Ky “dokument” do të shohë që të dhënat private mjekësore bëhen të disponueshme për individë dhe subjekte që rrallë ose kurrë nuk kanë qasje në këtë lloj informacioni konfidencial.
“Vendosja e të dhënave të ndjeshme shëndetësore në duart e autoriteteve – si agjentët e kontrollit kufitar, oficerët e policisë, punëdhënësit ose administratorët e shkollës – krijon rreziqe serioze të privatësisë menjëherë dhe kërcënon të evoluojë në një infrastrukturë më të përhershme të mbikëqyrjes shëndetësore me kalimin e kohës”, vlerëson Melody Patry.
Politika e pasaportave
Qeveritë kanë marrë parasysh efektet anësore potencialisht diskriminuese të pasaportave të vaksinave dhe kanë filluar të shprehin rezervat e tyre ndërsa intensifikohet vëmendja e publikut rreth temës, shkruan më tej Euronews, përcjell Telegrafi.
Në fillim të këtij viti, Clément Beaune, sekretari i shtetit i Francës për Çështjet Evropiane, i tha Franceinfo se krijimi i këtyre certifikatave ishte “shumë i parakohshëm”.
“Kur qasja në vaksinë do të përgjithësohet, do të jetë një çështje tjetër”, vërejti Beaune.
Ndërkohë javën e kaluar, kryeministri holandez Mark Rutte tha se “ka një numër pyetjesh themelore që rrethojnë” idenë dhe një debat duhet të ndodhë në Holandë.
Por jo të gjithë ndajnë të njëjtin shqetësim.
Chris Fearne, zëvendëskryeministri dhe ministri i shëndetësisë i Maltës, i mirëpriti planet e von der Leyen, duke thënë se ai ishte “një mjet i shtuar për të lehtësuar udhëtimet dhe për të fuqizuar qytetarët evropianë”.
Pavarësisht nga shqetësimet mjekësore, ligjore dhe etike me të cilat do të përballet, ideja duket se ka fituar shumë “tërheqje” në tërësinë e saj.
Dhe miratimi nga presidenti i Komisionit tregon se ka mjaft konsensus për të provuar realizueshmërinë dhe efikasitetin e tij.
Madje, pavarësisht ndikimit të saj, shumë shtete anëtare tashmë po kërkojnë dokumentacion, të tilla si një test negativ i coronavirusit ose vërtetim i aftësisë së punës, për të lënë jorezidentët në territorin e tyre.
Kështu që nëse një leje kalimi në të gjithë BE-në dështon të krijohet, qeveritë gjithmonë mund të përdorin marrëveshje bilaterale ose multilaterale në mënyrë që të lejojnë qytetarët e tyre të vaksinuar të udhëtojnë lirshëm midis vendeve.
Në këtë drejtim, muajin e kaluar, Izraeli dhe Greqia ranë dakord të krijojnë një skemë për të lehtësuar lëvizjen e turistëve të vaksinuar.