Rreth 400 milionë euro me pak mund të ketë buxheti i Kosovës këtë vit, për shkak të pandemisë së shkaktuar nga sëmundja COVID-19.
Qeveria e Kosovës ka ndërmarrë një sërë masash për të parandaluar përhapjen e virusit, e në këtë kuadër shumë biznese private janë detyruar të ndërprejnë veprimtarinë e tyre.
Qeveria në detyrë e Kosovës ka ndarë rreth 180 milionë euro për të ndihmuar bizneset në nevojë, kurse rreth 200 milionë euro të tjera pritet t’i hiqen buxhetit, për shkak të shtyrjes së detyrimeve tatimore. Edhe shtyrja e këtyre detyrimeve është vendosur në kuadër të pakos për të ndihmuar ekonominë e vendit.
Ku do t’i marrë qeveria rreth 180 milionë euro?
Zëvendësministri në detyrë i Financave dhe Transfereve, Agim Krasniqi, thotë për Radion Evropa e Lirë, se mjetet financiare do të sigurohen nga kursimet e buxhetit, grantet dhe kreditë ndërkombëtare.
“Të gjitha investimet kapitale, që janë paraparë me buxhetin e këtij viti do ndërpriten,” thotë Krasniqi, duke shtuar se aty ku mund të ketë nisur puna në këtë drejtim, do të vendoset masa e pezullimit në ekzekutim, për të mundësuar tërheqjen e mjeteve financiare”.
“Rreth 100 milionë euro, vlerësohen se mund të kursehen në buxhetin aktual. Një fond tjetër në ministri, mbi 25 milionë euro janë për emergjenca, edhe ato do kursehen. Pjesa tjetër do të vijë nga financimet e ofruara nga Komisioni Evropian dhe Banka Botërore, në formë grantesh, subvencionesh dhe kredish. Aktualisht, jemi duke diskutuar edhe mundësinë që një pjesë të realizohet edhe nga letrat me vlerë, diku rreth 50 milionë euro”, thotë Krasniqi.
Letrat me Vlerë ose Bono të Thesarit lëshohen nga Ministria e Financave sa herë që qeveria ka nevojë për më shumë para. Këto letra janë borxh i qeverisë. Letrat me Vlerë në Kosovë kryesisht blihen nga bankat komerciale.
Me vetëm 1.2 miliard euro Kosova ka borxhin më të ulët në rajon. Nga kjo vlerë, më shumë se 721 milionë euro llogaritet borxh i brendshëm, kurse 409 milionë euro është borxh ndërkombëtar kryesisht ndaj Bankës Botërore, Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) dhe Fondit Ndërkombëtar Monetar (FMN).
Në Ligjin për borxhet publike në Kosovë thuhet se në asnjë rast shuma e papaguar e borxhit të përgjithshëm, nuk duhet të tejkalojë 40 për qind të bruto Produktit Vendor.
Ndihma ndërkombëtare për Kosovën
Bashkimi Evropian ka ndarë 68 milionë euro për Kosovën për t’u përballur me virusin e ri, që shkakton sëmundjen COVID-19.
Sipas BE-së, 5 milionë do të shkojnë për nevoja të menjëhershëm për ta luftuar COVID-19, 50 milionë për ta përballuar krizën ekonomike si dhe 13 milionë do të transferohen në buxhet të Kosovës.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës i kanë ofruar Kosovës 1.1 milion euro për luftimin e koronavirusit.
Banka Qendrore e Republikës se Kosovës kanë pohuar se koronavirusi do të ndikojë në ekonominë e përgjithshme të vendit.
Guvernatori BQK-së, Fehmi Mehmeti ka thënë se sipas parashikimeve të këtij institucioni, gjatë këtij viti ekonomia e Kosovës do ta ndalojë zgjerimin ekonomik në rritje, prej 3.6 për qind në minus 2 deri në 4 për qind.
Pandemia do t’i kushtojë ekonomisë globale mbi 4 trilionë dollarë.
FMN dhe Banka Botërore kanë thënë se ndikimi ekonomik i koronavirusit ka dalë në pah më ashpër seç pritej.
Në përpjekje për të frenuar përhapjen e koronavirusit, shumë vende të botës kanë mbyllur ose kanë zvogëluar kapacitetet e kompanive prodhuese.
Kjo ka bërë që edhe çmimet e naftës të bien në nivele rekorde.