CIA parashikon që Bashkimi Evropian do të shkatërrohet deri në vitin 2025. Portali i gjeopolitikës analizuese “Stratfor”, më e njohura në Shtetet e Bashkuara, raporton për parashikimin e CIA-s, se brenda 6 viteve të ardhshme BE-ja do të mund të shpërbëhet, transmeton Shekulli.
Agjencia e Inteligjencës Amerikane, CIA, parashikon që Bashkimi Evropian do të shkatërrohet. Ndikim në këtë mes do të kenë feja dhe ekonomia. Ky parashikimi sipas CIA-s, vjen si rezultat i krizës së rëndë ekonomike që ka kapluar Bashkimin Evropian. E gjitha kjo mund të ndodhë brenda disa viteve. Rritja e grupeve populiste brenda Bashkimit Evropian ka bërë që parashikimet pesimiste të CIA-s të marrin një vëmendje të madhe nga ana e organizatave the “Think-Tank-ut” Amerikan “Stratfor”, që është e lidhur me CIA-n. Ideja e një Evrope të re dhe një Evrope të Vjetër, është marrë në analizë nga shumë studiues të mëparshëm të Bashkimit Evropian. Ndër këta renditen, Timothy Garton Ash, si dhe filozofi i njohur gjerman Jurgen Hubermas. Faktet gjeopolitike të tilla si, forcimi i Polonisë dhe Rumanisë nëpërmjet një partneriteti strategjik me Amerikën, rritja e Turqisë si një forcë rajonale dhe dobësimi i ndikimit gjerman në Evropë, krijon bindjen se CIA, mund të jetë e saktë në parashikimin e saj se, Bashkimi Evropian po shkon drejt një të shkatërrimi të pashmangshëm. Sipas analizës të marrë në shqyrtim nga “Stratfor” duke iu referuar të dhënave të CIA-s, blloku perëndimor, ose “Evropa e vjetër”, do të përbëhej nga Gjermania, Franca, Austria, Britania e Madhe, Spanja, Portugalia, Italia, Suedia, Norvegjia dhe Finlanda. Grupi “Evropa e Re” do të përfshinte kryesisht vendet që dikur ishin pjesë e Paktit të Varshavës – Letonia, Lituania, Estonia, Polonia, Hungaria, Republika Çeke, Sllovakia, Sllovenia dhe Kroacia. Këto janë vendet ku do të vendosen bazat kryesore ushtarake amerikane në Evropë.
Situata e Ballkanit Perëndimor
Gati një dekadë më parë, CIA parashikoi se hyrja e vendeve të Ballkanit në Bashkimin Evropian nuk do të ishte e mundur për shkak të krizës ekonomike, e cila tashmë po lëkund Bashkimin Evropian. Ishte parashikuar që Serbia, së bashku me vendet e tjera të Ballkanit, Greqia, Bullgaria, Maqedonia dhe Rumania do të ishin midis grupit të “vendeve ortodokse”, të cilat do të anëtarësoheshin më shpejt në Bashkimin Evropian, raporton “Stratfor”. Por problemi në këtë mes, thekson “Stratfor”, është Bosnje-Hercegovina. Bosnja duhet të mbijetojë në bazë të marrëveshjes së Dejtonit, sepse në të kundërt do të ndahet në tre pjesë: Republika Serbe (njësia serbe në Federatën Boshnjake) do të bashkohej me Republikën e Serbisë, pjesa kroate do të bashkohej me Kroacinë dhe pjesa myslimane që do të ishte e izoluar dhe e papërshtatshme për të mbijetuar ekonomikisht dhe do të vepronte si protektorat i Turqisë.
Serbia dhe Kosova
Gjithashtu, Serbia kurrë nuk do të pushojë në përpjekjet e saj, për të rikthyer krahinën e Kosovës, e cila njëzëri shpalli pavarësinë në vitin 1999 të monitoruar nga ana e SHBA-së. “Stratfor”, thekson se në bazë të kalkulimeve të CIA-s, ky territor do të ketë përplasje për idenë e shkëputjes së territoreve të Kosovës në dy pjesë: njëra me popullatën serbe do të bashkohej me Serbinë dhe tjetra me popullsi shqiptare që do të bashkohej me Shqipërinë. Në mediat serbe ka shumë bisedime për një shkëmbim të mundshëm territori me qeverinë e Kosovës, sepse ka më shumë rajone në Serbinë Jugore të populluar me shumicën e shqiptarëve myslimanë, të cilët përbëjnë më shumë se 90% të popullatës lokale.
Situata në Shqipëri
Ndonëse ka të krishterë ortodoksë në Shqipëri, është shumë e vështirë që Greqia të formojë ndonjë aleancë me Shqipërinë. Në të vërtetë, tensionet midis dy vendeve nuk kanë qenë kurrë më të larta pasi policia shqiptare vrau një grek, i cili ngriti një flamur grek në fshatin e tij. Afrimi i Shqipërisë me Bashkimin Evropian shikohet si mundësia e vetme për të rritur ekonominë dhe mirëqenien sociale të popullatës.
Roli i Bashkimit Evropian
“Stratfor” iu referua parashikimit të CIA-s se, do të ishte e vështirë për BE-në që të kthehej në ish-unitetin e saj dhe, edhe nëse mbijeton, do të funksiononte më fragmentarisht dhe jo në unison. “Stratfor”, thekson se “larmia e sistemeve dhe ndryshimeve demografike në Evropë e udhëheq BE-në drejt një gjendje tensioni, e cila jep pak shpresë për mbijetesën e institucioneve të saj, e cila nga ana tjetër është një faktor parandalimi për rritjen e tendencave nacionaliste”. Rënia ekonomike e Evropës gjithashtu mund t’i atribuohet plakjes së kontinentit të vjetër, i cili, siç parashihet nga CIA, ndikon jo vetëm në humbjen e fuqisë së BE-së si një “lojtar botëror”, por ndikon edhe në fatin e NATO-s, dhe aleancave të tjera ushtarake përgjithësisht të vjetra. Është pranuar prej kohësh se fytyra e Evropës është ndryshuar në mënyrë dramatike nga emigrantët, veçanërisht nga vendet myslimane. Edhe një dekadë më parë, CIA parashikoi që popullsia myslimane në Evropë do të rritet nga 22 në 37 për qind deri në vitin 2025, gjë që mund të rriste më tej tensionet në kontinentin e vjetër. Sipas “Stratfor”, CIA parashikoi gjithashtu se marrëdhëniet e SHBA me Evropën do të “ndryshojnë në mënyrë dramatike” deri në vitin 2020, me sa duket, për shkak të kreut të ri të Shtëpisë së Bardhë, Donald Trump. Kjo, siç parashikojnë, do të rezultojë në një devijim nga institucionet që ne kemi mësuar që nga Lufta e Dytë Botërore. Në parashikimin e njëjtë, NATO mund të dobësohej dhe ndoshta të zëvendësohet nga një arkitekturë e ndryshme evropiane në fushën e mbrojtjes. Rusia natyrisht do të forcojë ndikimin e saj tashmë të fortë në Evropën “Ortodokse”.
Gjermania nuk ndryshon politikën për Ballkanin
Tërheqja e Angela Merkelit nga politika do të thotë edhe largim i lideres jo zyrtare të BE-së, ajo e cila zgjidhte kontradiktat e dilemat në Bruksel. Por a mund të ndryshojë politika e BE për Ballkanin Perëndimor? Jo vetëm për BE, edhe për shumë politikanë në vendet e Ballkanit Perëndimor kancelarja, Angela Merkel ishte lidere dhe mentore për politikat e tyre dhe përkrahëse e madhe në procesin e integrimeve në BE. Që nga deklarimi i kancelares Merkel, se ajo nuk do të kandidojë përsëri për postin e kryetares së partisë në CDU, në Evropë u krijua një gjendje pothuajse e jashtëzakonshme dhe pasigurie. Kjo pasiguri u reflektua në të gjithë BE-në por edhe në Ballkanin Perëndimor. Zyrtarë, analistë dhe qytetarë nga rajoni në ditët e fundit diskutojnë për pasojat e mundshme, pas tërheqjes së figurës, e cila ka mbështetur personalisht dhe angazhohej për integrimin e Ballkanin Perëndimor në BE. “Kancelarja Angela Merkel nuk është larguar nga pozita e kancelares, por vetëm ka lajmëruar se do të largohet nga posti i kryetares së CDU-së. Kjo do të thotë se për aq kohë sa është kancelare, unë nuk pres që të ketë ndonjë ndryshim të madh në politikën gjermane drejt Evropës Juglindore dhe politikës së BE për zgjerimin”, thotë për DË drejtori i zyrës së Brukselit të Institutit Gjerman për Çështje Ndërkombëtare dhe Sigurisë Dushan Reljiq. Analistët nga Brukseli që merren me çështjen e zgjerimit në përgjithësi dhe politikën e BE-së ndaj Ballkanit Perëndimor, pajtohen me këtë vlerësim, se ky veprim i kancelares gjermane nuk do të ndryshojë politikën e Gjermanisë për integrimet e rajonit. “Ekziston një vazhdimësi afatgjatë në politikën gjermane drejt Europës Juglindore, e cila është arritur kryesisht përmes politikës së zgjerimit në Bruksel dhe përmes NATO-s. Është e vetmja politikë që përfaqësohet në kontekst ndërkombëtar dhe nuk mund të ketë ndryshime të shpejta në këtë drejtim”, shpjegon Reljiq për DË. Nga Fondi Gjerman Marshall thuhet se politika e Gjermanisë ndaj Ballkanit Perëndimor është e lidhur me stabilitetin dhe ekonominë dhe se ky interes “nuk do të ndryshojë pavarësisht nga lidershipi në Berlin”. Gjermania e udhëhequr nga Angela Merkel filloi procesin dhe më pas planin “Berlin Plus”, me qëllim për të forcuar rajonin ekonomikisht duke krijuar mundësi bashkëpunimi midis shteteve të Ballkanit dhe përforcimin e lidhjeve me BE-në. “Angela Merkel ka udhëhequr personalisht politikën e zgjerimit të BE-së, në kohën, kur Komisioni Evropian lëshoi dorë nga udhëheqja e këtij procesi”, shpjegon Rosa Balfour nga Fondi Gjerman Marshall.
Por tërheqja e Merkelit nuk është problemi kryesor i Ballkanit
Janë faktorë të tjerë ata që mund sjellin një ngadalësim të ri të procesit të zgjerimit. Sfidat me qeveritë e reja të vendeve anëtare të BE-së dhe dalja e Britanisë së Madhe nga Bashkimi Evropian do të ngadalësojnë proceset e zgjerimit. Një faktor tjetër kyç janë zgjedhjet për Komisionin e ri të BE-së, të cilat do mbahen vitin e ardhshëm. “Duhet të theksohet se zgjedhjet që do të mbahen vitin e ardhshëm për Parlamentin Evropian e për formimin e Komisionit të ri të BE-së, si edhe emërimin e Komisionerit të ri për politikën e zgjerimit, janë procese që mund të çojnë në një lloj ngadalësimi dhe ngërçi të proceseve politike që kanë të bëjnë me Brukselin dhe Komisionin Evropian”, thotë Dushan Reljiq, drejtor i zyrës së Brukselit të Institutit Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë. Ai shton se këto janë procese për të cilët mund të flitet në këtë moment, dhe se do të ishte ndoshta edhe e papërgjegjshme për të parashikuar, se çfarë mund të ndodhë deri në vitin 2021, kur Angela Merkel do të mbyllë mandatin e kancelares.
A do ta marrë Bosnja Hercegovina statusin kandidat në vitin 2019?
Në disa intervista për “Europe Western Balkans”, ekspertë dhe përfaqësues organizatash, theksojnë problemet me të cilat haset Bosnje-Hercegovina dhe e ardhmja e saj në BE
Unë nuk mendoj se është realiste. Ne jemi tashmë në fund të vitit 2018, kështu që koha do të vijë shumë shpejt. Ne patëm vetëm zgjedhje në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe, siç e dimë nga përvojat e mëparshme, mund të duhen muaj për të formuar nivele të ndryshme të qeverisjes, që Presidenca të vendosë dhe të fillojë të funksionojë siç duhet. Pra, nuk shoh realisht një mundësi që strukturat përkatëse në Bosnje dhe Hercegovinës të marrin udhëheqjen e nevojshme në dy muajt e ardhshëm, e cila do të jetë në gjendje t’i ndërmarrë ato përmes një procesi shumë të komplikuar të hapave që do të siguronin që Bosnja do të marrë statusin e kandidaturës në 2019.
Do të jetë absolutisht e madhe nëse Bosnja mund të fitojë statusin e kandidatit. Sidoqoftë të gjitha këto data kanë shumë pak thelb për reformën e BH-së dhe procesi nuk po ndodh që qytetarët t’i ndiejnë ato. Unë jam duke folur kryesisht për gjyqësorin, unë jam duke folur për të gjitha temat relevante që me të vërtetë kanë rëndësi për të fituar besim prapa në qeverisjen tuaj. Mund të luajmë me datat, mund të shohim nëse kanë kuptim apo jo, çdo gjë që është në mes është ajo që ka rëndësi për qytetarët, të cilët presin që qeveria e re të vendoset në një mënyrë që aktualisht ofron shërbime për qytetarët, që siguron qeverisje në modelin më të mirë të mundshëm për të cilin mund të mendojnë.
Mendoj se ajo që është realiste, është që Bosnja të japë një mendim për aplikimin e saj të anëtarësimit. Mendimi do të jetë shumë analitik, do të tregojë në një mënyrë shumë të qartë dhe të detajuar se sa larg legjislacioni boshnjak, kushtetuta dhe praktikat institucionale janë larg standardeve të BE-së. Mendoj se kjo është gjëja më e rëndësishme që Bosnja dhe Hercegovina do të marrin. Mendoj se duhet të marrë statusin e kandidatit në 2019, por a do të varet edhe nga vullneti politik në vendet anëtare të BE.
Unë jam shumë skeptik dhe besoj se, 2019 është një moment për të cilin kemi shumë mendime të dëshiruara në lidhje me Bosnjen, por duke pasur parasysh momentin që do të ketë negociata shumë të gjata për të ndërtuar një qeveri, që ne ende kemi një nivel shumë të lartë pavarësisht nga ana e BE-se dhe unë nuk shoh se elitat politike ne Bosnje janë në gjendje të shpëtojnë së shpejti në vitin 2019. Besoj se kjo është mendimi i dëshiruar, edhe pse mendimi i dëshiruar nganjëherë mund të bëhet real në një mënyrë që BE vendos të japë diçka për të nisur disa procese.
