Shkatërrimi i jetës së egër dhe kriza e klimës po e ndëshkon njerëzimin, me Covid-19 një ‘goditje paralajmëruese’, thonë ekspertët.
Natyra po na dërgon një mesazh me pandeminë e coronavirusit dhe krizën e vazhdueshme të klimës, sipas shefes së mjedisit të KB, Inger Andersen.
Andersen tha që njerëzimi po i bënte presione të tepërta botës natyrore me pasoja të dëmshme dhe tha se duke mos u kujdesur për planetin, ne nuk jemi kujdesur për veten, shkruan The Guardian.
Shkencëtarët kryesorë thanë gjithashtu se shpërthimi Covid-19 ishte një “goditje e qartë paralajmëruese”, duke pasur parasysh se sëmundje shumë më vdekjeprurëse ekzistonin në jetën e egër, dhe se civilizimi i sotëm “po luante me zjarr”, transmeton Telegrafi.
Shkencëtarët thanë se ishte pothuajse gjithmonë sjellja njerëzore që bëri që sëmundjet të përhapen te njerëzit.
Për të parandaluar shpërthime të mëtejshme, thonë ekspertët, si ngrohja globale ashtu edhe shkatërrimi i botës natyrore për bujqësi, minierat dhe ndërtimi i banesave duhet të mbarojë, pasi që të dyja shtyjnë jetën e egër në kontakt me njerëzit.
Ata gjithashtu u kërkuan autoriteteve t’i jepnin fund tregjeve të kafshëve të gjalla – të cilat ata i quanin “gotë ideal për përzierje” për sëmundjet – dhe tregtinë e paligjshme globale të kafshëve.
Andersen, drejtoreshë ekzekutive e programit të KB për mjedisin, tha se prioritet i menjëhershëm është mbrojtja e njerëzve nga coronavirusi dhe parandalimi i përhapjes së tij.
“Por përgjigjja jonë afatgjatë duhet të trajtojë humbjen e habitatit dhe biodiversitetit”, shtoi ajo.
“Asnjëherë më parë nuk kanë ekzistuar kaq shumë mundësi që patogjenët të kalojnë nga kafshët e egra dhe ato shtëpiake te njerëzit”, i tha ajo The Guardian, duke sqaruar se 75% e të gjitha sëmundjeve infektive që shfaqen vijnë nga jeta e egër.
“Erozioni ynë i vazhdueshëm i hapësirave të egra na ka sjellë në mënyrë të pakëndshme pranë kafshëve dhe bimëve që kanë sëmundje që mund të barten te njerëzit”.
Ajo gjithashtu vuri në dukje ndikime të tjera mjedisore, të tilla si zjarret e Australisë, regjistrimet rekorde të nxehtësisë dhe pushtimi i karkalecave në Kenia, që ishte pushtimi më i keq në 70 vjet.
“Në fund të ditës, [me] të gjitha këto ngjarje, natyra po na dërgon një mesazh”, tha Anderson.
“Ne jemi të ndërlidhur ngushtë me natyrën, pavarësisht nëse na pëlqen apo jo. Nëse nuk kujdesemi për natyrën, nuk mund të kujdesemi për veten. Dhe ndërsa ne po shkojmë drejt një popullsie prej 10 miliardë njerëzve në këtë planet, ne duhet të hyjmë në këtë të ardhme të armatosur me natyrën si aleati ynë më i fortë”.
Përhapjet e sëmundjeve infektive njerëzore janë në rritje dhe në vitet e fundit ka pasur shumë të tilla si Ebola, gripi i shpendëve, sindroma i frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (MERS), sindromi i rëndë akut i frymëmarrjes (SARS), virusi i Nilit Perëndimor dhe virusi Zika, që të gjithë kalojnë nga kafshët te njerëzit.
“Shfaqja dhe përhapja e Covid-19 ishte e parashikuar [në kuptimin që] do të kishte një shfaqje tjetër virale nga jeta e egër që do të ishte një kërcënim për shëndetin publik”, tha profesor Andrew Cunningham, nga Shoqata Zoologjike e Londrës.
Cunningham tha se sëmundje të tjera nga jeta e egër kishin shkallë shumë më të larta të vdekshmërisë tek njerëzit, të tilla si 50% për Ebola dhe 60% -75% për virusin Nipah, të transmetuara nga lakuriqët në Azinë Jugore.
“Megjithëse, nuk mund ta mendoni për momentin, me siguri kemi pasur pak fat me [Covid-19]”, tha ai. “Kështu që unë mendoj se duhet ta marrim këtë si një mesazh paralajmërues. Kjo është një lojë hedhje zaresh”.
“Kjo është pothuajse gjithmonë një sjellje njerëzore që e shkakton atë dhe do të ketë më shumë në të ardhmen nëse nuk ndryshojmë”, tha Cunningham.
“Kafshët janë transportuar në distanca të mëdha dhe janë mbajtur në kafaze. Ato janë të stresuara dhe ato pastaj sekretojnë çfarëdo patogjene që kanë në to”, tha ai.
“Me njerëz në numër të madh në treg dhe në kontakt intim me lëngjet e trupit të këtyre kafshëve, ju keni një ‘tas përzierjesh ideale’ për shfaqjen e [sëmundjes]”, u shpreh ai.
Kina ka ndaluar tregje të tilla, dhe Cunningham tha se kjo duhet të jetë e përhershme.
Megjithatë, kjo duhet të bëhet globalisht. Por ekzistojnë tregje në pjesën më të madhe të Afrikës dhe shumë vende të tjera aziatike gjithashtu.
Aaron Bernstein, në Shkollën e Shëndetit Publik në Harvard në SHBA, tha se shkatërrimi i vendeve natyrore e shtyn jetën e egër të jetojë afër njerëzve dhe se ndryshimi i klimës po detyronte gjithashtu kafshët të lëvizin: “Kjo krijon një mundësi që patogjenët të futen më lehtë te ne”.
“Ne kemi pasur SARS, MERS, Covid-19, HIV. Ne duhet të shohim se çfarë natyra po përpiqet të na tregojë këtu. Ne duhet të pranojmë se po luajmë me zjarr”, tha ai.
“Shëndeti ynë varet plotësisht nga klima dhe organizmat e tjerë me të cilët ndajmë planetin”, përfundoi Bernstein.
Tregtia e paligjshme e kafshëve të egra miliardë dollarëshe është një pjesë tjetër e problemit, tha John Scanlon, ish sekretari i përgjithshëm i Konventës për Tregtinë Ndërkombëtare të Llojeve të Rrezikuar të Faunës së Egër dhe Florës.
“Vendet importuese duhet të krijojnë një detyrim të ri ligjor, të mbështetur nga sanksione penale, për një importues të kafshëve të egra që të dëshmojnë se ai është marrë me ligj sipas ligjeve kombëtare të vendit të burimit”, tha ai.
Kriza e Covid-19 mund të sigurojë një mundësi për ndryshim, por Cunningham nuk është i bindur se do të ndodh: “Mendova se gjërat do të kishin ndryshuar pas SARS, që ishte një thirrje masive zgjimi – ndikimi më i madh ekonomik i çdo sëmundje që është shfaqur deri më tani”, tha ai.
“Të gjithë ishin në pajtim me këtë. Por ajo iku, për shkak të masave tona të kontrollit. Atëherë pati një psherëtimë të madhe dhe u kthye përsëri në biznes si zakonisht. Ne nuk mund të kthehemi në biznes si zakonisht”.
